ในวัยเยาว์ นายบุนนาค นายสิน และนายทองด้วง เป็นเพื่อนสนิทกัน เคยอุปสมบทที่วัดสามวิหาร ต่อมาภายหลังนายบุนนาคมีเรื่องหมางใจกับนายสิน ดังเคยกล่าวมาแล้ว ในสมัยที่เสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ ๒ (พ.ศ. ๒๓๑๐) นายฉลองไนยนาถ (บุนนาค) ได้พาท่านลิ้ม ภรรยาไปอยู่กับหลวงยกกระบัตรเมืองราชบุรี (ทองด้วง)

เมื่อสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช (นายสิน) ปราบดาภิเษก ขึ้นเป็นพระมหากษัตริย์แล้ว และหลวงยกกระบัตรเข้ามารับราชการในกรุงธนบุรีเป็นที่เจ้าพระยาจักรี นายฉลองไนยนาถ (บุนนาค) จึงมิได้ถวาย ตัวทำราชการด้วยเกรงพระราชอาชญา แต่ได้ตามมาอยู่กับเจ้าพระยาจักรีในฐานะเป็นทนายของท่าน

ต่อมานายฉลองไนยนาถ (บุนนาค) ชวนท่านลิ้มภรรยาไปขุดทรัพย์ที่บิดามารดาฝังไว้ที่บ้านเก่าริมวัดสามวิหาร หลังจากรวบรวมทรัพย์สมบัติได้แล้วจึงเดินทางกลับ ล่องเรือเข้ามาทางแม่น้ำอ้อมเมืองนนทบุรี มาถึงปากคลองบางใหญ่ ได้ถูกผู้ร้ายปล้นสมบัติ ภรรยาและข้าทาสอีกสองคนถูกฆ่าตาย นายฉลองไนยนาถกับทาสอีกหนึ่งคนต้องกระโดดน้ำหนีไปโดยไม่ได้ทรัพย์สินเลย ความทราบถึงท่านผู้หญิงนาก ภรรยาท่านเจ้าพระยาจักรี เกิดความสงสารนายฉลองไนยนาถจึงยกท่านนวลน้องสาวให้เป็นภรรยา โดยเป็นผู้ประกอบพิธีสมรสให้

ในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ เมื่อเจ้าพระยาจักรีซึ่งเป็นที่สมเด็จเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึก เสด็จขึ้นเถลิงถวัลยราชสมบัติปราบดาภิเษกเป็นพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก รัชกาลที่ ๑ ทรงแต่งตั้งข้าราชการที่มีความดีความชอบให้ดำรงตำแหน่งต่างๆ ตามความสามารถ นั้น นายฉลองไนยนาถได้รับโปรดเกล้าฯ เป็นพระยา อุไทยธรรม พระราชพงศาวดารกล่าวว่า

1 | 2