พระที่นั่งในหมู่พระอภิเนาว์นิเวศน์

การก่อสร้างเริ่มในปี พ.ศ. ๒๔๐๐ สมเด็จ เจ้าพระยาบรมมหาพิไชยญาติ (ทัต บุนนาค) เป็นแม่กอง คุมการก่อสร้างได้ไม่นานก็ถึงแก่พิราลัย จึงโปรดให้กรมหลวงวงศาธิราชสนิทคุมการสร้างต่อมาจนถึงปี พ.ศ. ๒๔๐๘ จึงหยุดการสร้าง พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๔ ได้พระราชทานพระตำหนักที่ประทับและที่สวนนันทอุทยานให้เป็นที่ประทับของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (ครั้งยังดำรงพระอิสริยยศเป็นสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอเจ้าฟ้าจุฬาลงกรณ์) กับเจ้าคุณ จอมมารดาแพ โดยมีกรมสมเด็จพระสุดารัตน์ราชประยูร (พระองค์เจ้าลม่อม) ประทับอยู่ด้วย เมื่อเจ้าคุณจอม มารดาแพมีพระเจ้าลูกเธอพระองค์เจ้าหญิงศรีวิลัยลักษณ์ กรมขุนสุพรรณภาควดี ในพ.ศ. ๒๔๑๑ จึงย้ายมาพำนักที่พระตำหนักสวนกุหลาบ ภายในพระบรมมหาราชวัง

พระที่นั่งอนันตสมาคมองค์เดิม

พระที่ยั่งบรมพิมาน

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ พระราชทานที่พระตำหนักในนันทอุทยานให้เป็นโรงเรียนสอนภาษาอังกฤษ ต่อมาโรงเรียนนั้นย้ายมาตั้งที่โรงเรียนสุนันทาลัย (โรงเรียนราชินีในปัจจุบัน) จึงพระราชทานสวนนันทอุทยานให้ใช้เป็นสถานที่ราชการทหารเรือ

ปัจจุบันภายในสวนนันทอุทยานเป็นที่ตั้งของฐานทัพเรือกรุงเทพฯ ทางด้านเหนือเรื่อยลงมาจนถึงริมคลองมอญ เป็นที่ตั้งของกรมขนส่งทหารเรือ ด้านริมถนนอิสรภาพ เป็นที่ตั้งของกองดุริยางค์ทหารเรือ ส่วนด้านตะวันตกเฉียงเหนือ หรือด้านเหนือวัดชิโนรสาราม เป็นที่ตั้งโรงเรียนชิโนรสวิทยาลัย มีถนนอิสรภาพตัดผ่ากลาง คนทั่วไปนิยมเรียกสั้นๆ ว่า "สวนอนันต์"

พระราชวังนันทอุทยาน

พระนารายณ์ราชนิเวศน์ เมืองลพบุรี
พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ให้เจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค)ที่สมุหพระกลาโหม เป็นผู้อำนวยการสร้างวังที่เมืองลพบุรี ประมาณ พ.ศ. ๒๓๙๙ ซึ่งสมเด็จพระนารายณ์มหาราชได้ทรงสร้างไว้และทิ้งเป็นที่รกร้างมาแต่ครั้งกรุงเก่านั้น ปฏิสังขรณ์ของเดิมที่ยังพอซ่อมแซมได้ คือ พระที่นั่งจันทรพิศาลองค์ ๑ กับกำแพงและประตูพระราชวังโดยรอบ โปรดเกล้าฯ ให้ สร้างพระที่นั่งเป็นที่ประทับขึ้นหมู่หนึ่งเป็นพระที่นั่ง ๓ ชั้น ที่พระบรรทม พระราชทานนามว่า พระที่นั่งพิมานมงกุฏ ท้องพระโรง ๒ ชั้น ต่อมาทางทิศตะวันออกนาม พระที่นั่งวิสุทธิวินิจฉัย มีพระที่นั่งน้อยอยู่หน้าท้องพระโรง อีก ๒ องค์คู่กัน ได้แก่พระที่นั่งไชยศาสตรากร และพระที่นั่งอักศรศาสตราคม นอกจากนี้ยังมีตำหนักใน และอาคารอีกหลายหลัง พระราชทานนามรวมกันทั้งหมดว่า พระนารายณ์ราชนิเวศน์

หมู่พระราชมณเฑียรสร้างใหม่ ในรัชกาลที่ ๕ ภายในพระนารายณ์ราชนิเวศน์

ในเขตพระราชฐาน

1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7