นายชัพน์ บุนนาค ลูกเสือคนแรกแห่งสยาม

เสวกตรีนายลิขิตสารสนอง

(2) ๖:ด:2:6:1 บุตรนายฉ่า บุนนาค มารดาชื่อ ทองสุก เกิด พ.ศ. ๒๔๓๘ มีพี่น้องร่วมบิดามารดา ๙ คน มีน้องสาวชื่อ ชิ้ม (เกิด พ.ศ. ๒๔๔๐) เป็นภรรยาพระดุลยกรณ์พิทารณ์ (เชิด บุนนาค) น้องชายชื่อ ชิวห์ เป็นมหาดเล็กในรัชกาลที่ ๖ และนายเฉียบ บุนนาค (เกิด พ.ศ. ๒๔๕๐) เป็นข้าราชการ กรมรถไฟ

เมื่อยังเยาว์ คุณหญิงไกรเพชรรัตนสงคราม (ฟอง บุนนาค) ผู้เป็นย่า ได้นำตัวเข้าถวายเป็นมหาดเล็ก ในรัชกาลที่ ๖ ได้ศึกษาในโรงเรียนมหาดเล็กหลวง เมื่อโปรดเกล้าฯ ให้ ตั้งกองลูกเสือขึ้นเป็นครั้งแรก เริ่มที่โรงเรียนมหาดเล็กหลวง เมื่อ พ.ศ. ๒๔๕๔ อาจารย์ใหญ่ได้นำนายชัพน์ บุนนาค ซึ่งแต่งเครื่องแบบลูกเสือ ใหม่ ไปเข้าเฝ้าพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ณ พระที่นั่งอัมพรสถาน ทรงโปรดฯ ให้นายชัพน์กล่าวคำปฏิญาณของลูกเสือ ๓ ข้อ ถวายต่อพระพักตร์ และรับสั่งว่า ในนามของข้า ผู้ให้กำเนิดลูกเสือ ข้ารับเจ้าเป็นลูกเสือไทยคนแรก ตั้งแต่บัดนี้ไป

เหตุการณ์นี้นับว่าเป็นเกียรติประวัติของนายชัพน์และพี่น้อง ในตระกูลบุนนาคที่รับพระมหากรุณาธิคุณอย่างสูงสุด บรรดาเพื่อนทั้งหลายก็พลอยตื่นเต้นด้วย เพราะขณะนั้นทั้งโรงเรียนหรือจะกล่าวทั้งประเทศไทย ก็ยังไม่มีใครได้แต่งเครื่องแบบลูกเสือเช่นนี้ คงมีแต่นายชัพน์เพียงคนเดียวเท่านั้น

หลังจากสำเร็จการศึกษาชั้นมัธยมบริบูรณ์แล้ว นายชัพน์ได้เข้ารับราชการในกรมมหาดเล็ก แผนกตั้งเครื่อง มียศเป็นมหาดเล็กวิเศษ พ.ศ. ๒๔๕๗ ได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็นนายรองพลพ่าย มหาดเล็กเวรสิทธิ์ ต่อมาโปรดเกล้าฯ ให้ไปประจำกรมราชเลขานุการในพระองค์ ตำแหน่งหุ้มแพรวิเศษ นายเวรอาลักษณ์ และได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็น นายลิขิตสารสนอง

เมื่อพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ทรงทดลองวิธีการปกครองแบบประชาธิปไตยและสร้างดุสิตธานีขึ้น โปรดเกล้าฯ ให้นายลิขิตสารสนอง (ชัพน์ บุนนาค) เป็นนคราภิบาลของดุสิตธานี ซึ่งตำแหน่งนี้น้อยคนมักที่จะได้รับพระมหากรุณาธิคุณ

ต่อมาทรงมีพระราชดำริให้คนไทยได้มีนามสกุล ได้คิดนามสกุลพระราชทานกว่า ๖๐๐๐ นามสกุลในขั้นต้น ได้ทรงเขียนบัตรนามสกุลพระราชทานนั้นเป็นลายพระหัตถ์ แต่เมื่อมากรายเข้า ได้ทรงมอบหมายให้มหาดเล็กใน กรมราชเลขาธิการเป็นผู้เขียน ทูลเกล้าฯ ถวายขึ้นไปเพื่อลงพระปรมาภิไธย โปรดเกล้าฯ ให้นายลิขิตสารสนอง เป็นหนึ่งในสามคนที่ได้ฉลองพระเดชพระคุณในการนี้